„ბითლზის“ მეხუთე წევრი

22 მაისს ლეგენდარულ ჯორჯ ბესტს 75 წელი შეუსრულდებოდა. ამ თარიღთან დაკავშირებით Fanebi.com-ი ბესტის განვლილი ცხოვრების შესახებ მოგითხრობთ. შეუძლებელია, ერთ პუბლიკაციაში ამ ფეხბურთელის ბიოგრაფიაზე დაწვრილებით ვისაუბროთ, ამიტომ დღეს მისი კარიერის ყველაზე მნიშვნელოვან დეტალებს წარმოგიდგენთ.


ჯორჯ ბესტი 1946 წლის 22 მაისს კრეგაგში, ჩრდილოეთ ირლანდიის დედაქალაქ ბელფასტის აღმოსავლეთ რაიონში დაიბადა.

ბესტი ფეხბურთით ადრეული ასაკიდანვე დაინტერესდა. „ჯორჯი ბურთს არასდროს შორდებოდა“, – იხსენებს ბესტის დედა.

პატარა ჯორჯი საკუთარი სახლის ეზოში მუდამ ფეხბურთს თამაშობდა, კარად კი მამის ავტოფარეხს იყენებდა, ხშირად ბურთთან ერთად ეძინა კიდეც.

ბესტის პირველი კლუბი „კრეიგ ბოიზის“ საბავშვო გუნდი იყო. ჯორჯმა საკუთარი ტალანტის წარმოჩენა შესანიშნავად მოახერხა. 1957 წელს, 11 წლის ასაკში ბესტმა სკოლის გრანტი მოიგო და ქალაქის უმაღლეს სკოლაში ჩაირიცხა, თუმცა იქ სპორტის ერთადერთი სახეობა რაგბი გახლდათ, ბესტი კი ფეხბურთით იყო „მოწამლული“. საბოლოოდ, ჯორჯის მშობლები მიხვდნენ, რომ შვილი სხვა სკოლაში უნდა გადაეყვანათ. ბესტი ლისნაშარგის სკოლაში მოხვდა, სადაც ის ძველ მეგობრებს შეხვდა და ფოკუსირებაც ფეხბურთის თამაშზე გადაიტანა.

რამდენიმე წელიწადში ბესტით ბელფასტის „გლენტორანი“ დაინტერესდა, თუმცა კლუბმა ფეხბურთელის აყვანა მისი სიგამხდრის გამო გადაიფიქრა. რას წარმოიდგენდნენ მაშინ, რომ ასეთ გენიას დაკარგავდნენ?!

სამაგიეროდ, 1961 წელს ბესტი ინგლისში ჩადის და ვარჯიშს „მანჩესტერ იუნაიტედის“ სკოლაში იწყებს.

1963 წელს, 17 წლის ასაკში ბესტმა სკოლაში სწავლას თავი მიანება და მშობლებს განუცხადა, რომ პროფესიონალ ფეხბურთელად გახდომა სურს, თუმცა ერთი წლის შემდეგ გადაწყვეტილებას ცვლის და ინგლისიდან სამშობლოში ბრუნდება. მალე ჩრდილოეთ ირლანდიაში „მანჩესტერის“ თავკაცი მეთ ბასბი ჩადის და ბესტი ისევ გუნდში მიჰყავს. 1963 წლის 14 სექტემბერს, 17 წლის ასაკში ბესტს „მანჩესტერის“ რიგებში დებიუტი აქვს. იმ შეხვედრაში „იუნაიტედმა“ „ოლდ ტრაფორდზე“ „ვესტ ბრომვიჩ ალბიონი“ ანგარიშით 1:0 დამარცხა. პირველ სეზონში ბესტმა 26 ჩატარებულ მატჩში ექვსი გოლი გაიტანა, „მანჩესტერი“ კი ვერცხლის მედლებს დასჯერდა. „წითელ ეშმაკებს“ ოთხი ქულით აჯობა „ლივერპულმა“.

1964 წელს დებიუტი აქვს ჩრდ. ირლანდიის ნაკრებში.

1965 წელს „მანჩესტერთან“ ერთად ინგლისის ჩემპიონის პირველ ტიტულს იგებს.

1966 წელს იმ დროისთვის ევროპის უძლიერეს კლუბად მიჩნეულ „ბენფიკას“ „მანჩესტერი“ ანგარიშით 5:1 უგებს. პირველი ორი გოლი ბესტის ანგარიშზეა. ამ დროს პორტუგალიურ მედიაში ბესტს „ბითლზის“ მეხუთე წევრი შეარქვეს. ბესტმა თავისი ნიჭის წყალობით მოახერხა და ხალხისა და მედიის ფავორიტი გახდა. ამ უკანასკნელის გულის მოგება კი არცთუ ისე ადვილი საქმე იყო. ფეხბურთელის გრძელი თმა მის ექსტრავაგანტულობას კიდევ უფრო უსვამდა ხაზს. ბესტი მოურჯულებელ, თავისუფალი სულის მატარებელ ფეხბურთელთა კატეგორიას მიეკუთვნებოდა, ამიტომაც ბევრი მასთან კომპრომისზე მიდიოდა. ის ერთგვარი მსახიობიც იყო, კარგად იცოდა, რა სურდა პუბლიკას, იცოდა სკანდალის ფასიც, უყვარდა ყურადღების ცენტრში ყოფნა და ამიტომაც იყო ასეთი ხმაურიანი.

1967 წელს ბესტი „მანჩესტერთან“ ერთად ინგლისის ჩემპიონი მეორედ გახდა.

1968 წელს „მანჩესტერი“ პირველი ინგლისური კლუბი ხდება, რომელმაც ჩემპიონთა თასი მოიგო. ამავე წელს ბესტი ინგლისისა და ევროპის საუკეთესო ფეხბურთელად დაასახელეს.

60-იან წლებში ბესტმა ბიზნესმენობასაც მიჰყო ხელი და ქალაქ მანჩესტერში ორი ღამის კლუბი გახსნა. გარდა ამისა, ის ფლობდა რამდენიმე სამოდელო ბუტიკს, თუმცა ბესტს მხარზე სამი მაცდური ეშმაკი აჯდა: აზარტული თამაშები, ქალები და ალოკოჰოლი. „მანჩსტერ იუნაიტედის“ მთავარი მწვრთნელის პოსტიდან მეთ ბასბის წასვლის შემდეგ ბესტი კიდევ უფრო უდისციპლინო გახდა, ხშირად ჰქონდა კონფლიქტი კლუბის ახალ ხელმძღვანელობასთან, რამაც ზეგავლენა მოახდინა „იუნაიტედის“ შედეგზეც. „წითელი ეშმაკები“ სუსტ მეტოქეებთან ხშირად აგებდა, გამარჯვებული სულის მქონე ბესტი კი მარცხს ძნელად ეგუებოდა.

ბესტი „იუნაიტედში“ თამაშობდა იმ პერიოდში, როცა ფეხბურთელებს ნომრებს სათამაშო პოზიციის მიხედვით აძლევდნენ. მარჯვენა ფლანგზე თამაშისას ლეგენდარულ ფეხბურთელს 7-ნომრიანი მაისური ემოსა, მოგვიანებით ის მარცხენა ფლანგზე გაამწესეს, სადაც 11-ნომრიანი ფორმა არგუნეს. იყო პერიოდი, როცა ბესტი 8 და 10-ნომრიანი მაისურებითაც ასპარეზობდა. ერთხელ კი, როცა ბობი ჩარლტონს ტრავმა ჰქონდა, მისი 9-ნომრიანი ფორმა ბესტმა მოირგო. იმ დღეს „მანჩესტერმა“ „შეფილდს უენსდეის“ ანგარიშით 1:0 მოუგო. იმ ერთადერთი გოლის ავტორი კი სწორედ ბესტი გახლდათ.

1970 წელს „ნორთჰემპტონის“ კარში ექვსი გოლი გაიტანა.

1971 წელს ჩრდ. ირლანდიის ნაკრების რიგებში კვიპროსს სამ გოლს უტანს და ნაკრებიდან მიდის, რადგან მას მოკვლით ემუქრებიან.

1972 წლის 26 მაისს ბესტი კარიერის დასრულების შესახებ განცხადებას აკეთებს.

1973 წელს ბრუნდება „მანჩესტერ იუნაიტედის“ რიგებში და ორ თვეში მწვრთნელთან კონფლიქტის გამო გუნდიდან კვლავ მიდის. საბოლოოდ, ბესტმა „წითელი ეშმაკების“ რიგებში ჩატარებულ 470 მატჩში 179 გოლი გაიტანა.

1975 წელს თამაშს იწყებს „სტოკპორტში“, საიდანაც „ფულემში“ გადადის.

1978 წელს კარიერას ამერიკაში აგრძელებს, მაგრამ „ფულემი“ ფიფაში ჩივის და აცხადებს, რომ ბესტმა კლუბი დაუკითხავად დატოვა. ფიფა ბესტს მსოფლიო მასშტაბით დისკვალიფიკაციას აძლევს და ნებისმიერ დონეზე თამაშს უკრძალავს.

1979 წელს ფიფასგან თამაშის ნებართვას იღებს და შოტლანდიურ „ჰიბერნიანში“ გადადის.

1980 წელს კარიერას ისევ ამერიკულ ლიგაში აგრძელებს.

1984 წელს ნასვამ მდგომარეობაში მანქანის მართვის გამო აპატიმრებენ. ბესტი ფეხბურთს არც ციხეში ყოფნის დროს ივიწყებდა და რამდენჯერმე პატიმრების გუნდის შემადგენლობაშიც კი ითამაშა.

1985 წელს კარიერას საბოლოოდ ასრულებს. საერთოდ, სათქმელია, რომ ბესტმა თავისი შესაძლებლობები სრულად მაინც ვერ აჩვენა და პირველ რიგში, ეს თავისივე ბრალია. ჩრდილოირლანდიელი ფეხბურთელი ცხოვრობდა საკუთარ ნებაზე და არა ისე, როგორც ნამდვილი სპორტსმენი.

1990 წელს ერთ-ერთ შოუზე, რომელიც პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა, მთვრალი მივიდა და საყოველთაო კრიტიკის ქარცეცხლში მოექცა.

1996 წელს სურვილი აქვს, ირლანდიის ნაკრები გაწვრთნას, მაგრამ უარს ეუბნებიან.

1998 წელს ბრიტანულ ტელევიზიაში მუშაობას ფეხბურთის ექსპერტის რანგში იწყებს.

2001 წელს გადაჭარბებული ალკოჰოლის მიღებისგან თითქმის დაშლილ ღვიძლს ურთულესი ოპერაციის შედეგად იცვლის.

2003 წელს სასტუმროში ატეხილი ჩხუბის გამო ისევ აპატიმრებენ.

2004 წელს მართვის მოწმობას ორი წლით ართმევენ – ბესტი საჭეს ისევ ნასვამი მართავდა.

2005 წლის 1 ოქტომბერს საავადმყოფოში გრიპის ვირუსით წვება.

2005 წლის 15 ნოემბერს ექიმები აცხადებენ, რომ ბესტი უმძიმესი ავადმყოფია და მისი გადარჩენა თითქმის შეუძლებელია. 20 ნოემბერს ბრიტანულმა გაზეთმა News Of The World–მა საავადმყოფოში მოთავსებული ბესტის სურათი მისივე თხოვნით გამოაქვეყნა. გაზეთმა ალკოჰოლიკებისთვის ლეგენდარული ბრიტანელის ბოლო რჩევა მსხვილი შრიფტით დაწერა: „ნუ მოკვდებით ისე, როგორც მე“.

2005 წლის 25 ნოემბერს ბესტის გარდაცვალების შესახებ ოფიციალურ განცხადებას მისი მკურნალი ექიმი აკეთებს.

2005 წლის 3 დეკემბერის წვიმიან დღეს, ბელფასტში ჯორჯ ბესტი დაასაფლავეს. უკანასკნელ გზაზე იგი 32 ათასმა ადამიანმა გააცილა და ერთი ამდენი უსაფრთხოების ზომების გათვალისწინებით უბრალოდ არ დაუშვეს.

2006 წლის 22 მაისს, როცა ბესტს 60 წელი უნდა შესრულებოდა, ბელფასტის აეროპორტს ამ ლეგენდარული ფეხბურთელის სახელი მიანიჭეს.

ქართველ ფეხბურთელთაგან ბესტის წინააღმდეგ მსოფლიო პირველობაზე რევაზ ძოძუაშვილს უთამაშია. ძოძუაშვილმა საქართველოში ლეგენდარული ფეხბურთელის ორი მაისური ჩამოიტანა. ერთი მათგანი თბილისის მუზეუმს უსახსოვრა, მეორე კი – ქუთაისისას. როგორც შემდეგ გახდა ცნობილი, თბილისის მუზეუმში არსებული ბესტის ფორმა 50 ათას ფუნტ სტერლინგად გაიყიდა და მისი კვალი დაიკარგა. მეორე ფორმა კი ახლაც ქუთაისის სპორტის მუზეუმში ინახება. ბევრია მისი ყიდვის მსურველი, მაგრამ ვინღა გაყიდის მსოფლიო ფეხბურთის ლეგენდის მაისურს?!

„ბითლზის“ მეხუთე წევრი

22 მაისს ლეგენდარულ ჯორჯ ბესტს 68 წელი შეუსრულდებოდა. ამ თარიღთან დაკავშირებით Fanebi.com-ი ბესტის განვლილი ცხოვრების შესახებ მოგითხრობთ. შეუძლებელია, ერთ პუბლიკაციაში ამ ფეხბურთელის ბიოგრაფიაზე დაწვრილებით ვისაუბროთ, ამიტომ დღეს მისი კარიერის ყველაზე მნიშვნელოვან დეტალებს წარმოგიდგენთ.


ჯორჯ ბესტი 1946 წლის 22 მაისს კრეგაგში, ჩრდილოეთ ირლანდიის დედაქალაქ ბელფასტის აღმოსავლეთ რაიონში დაიბადა.

ბესტი ფეხბურთით ადრეული ასაკიდანვე დაინტერესდა. „ჯორჯი ბურთს არასდროს შორდებოდა“, – იხსენებს ბესტის დედა.

პატარა ჯორჯი საკუთარი სახლის ეზოში მუდამ ფეხბურთს თამაშობდა, კარად კი მამის ავტოფარეხს იყენებდა, ხშირად ბურთთან ერთად ეძინა კიდეც.

ბესტის პირველი კლუბი „კრეიგ ბოიზის“ საბავშვო გუნდი იყო. ჯორჯმა საკუთარი ტალანტის წარმოჩენა შესანიშნავად მოახერხა. 1957 წელს, 11 წლის ასაკში ბესტმა სკოლის გრანტი მოიგო და ქალაქის უმაღლეს სკოლაში ჩაირიცხა, თუმცა იქ სპორტის ერთადერთი სახეობა რაგბი გახლდათ, ბესტი კი ფეხბურთით იყო „მოწამლული“. საბოლოოდ, ჯორჯის მშობლები მიხვდნენ, რომ შვილი სხვა სკოლაში უნდა გადაეყვანათ. ბესტი ლისნაშარგის სკოლაში მოხვდა, სადაც ის ძველ მეგობრებს შეხვდა და ფოკუსირებაც ფეხბურთის თამაშზე გადაიტანა.

რამდენიმე წელიწადში ბესტით ბელფასტის „გლენტორანი“ დაინტერესდა, თუმცა კლუბმა ფეხბურთელის აყვანა მისი სიგამხდრის გამო გადაიფიქრა. რას წარმოიდგენდნენ მაშინ, რომ ასეთ გენიას დაკარგავდნენ?!

სამაგიეროდ, 1961 წელს ბესტი ინგლისში ჩადის და ვარჯიშს „მანჩესტერ იუნაიტედის“ სკოლაში იწყებს.

1963 წელს, 17 წლის ასაკში ბესტმა სკოლაში სწავლას თავი მიანება და მშობლებს განუცხადა, რომ პროფესიონალ ფეხბურთელად გახდომა სურს, თუმცა ერთი წლის შემდეგ გადაწყვეტილებას ცვლის და ინგლისიდან სამშობლოში ბრუნდება. მალე ჩრდილოეთ ირლანდიაში „მანჩესტერის“ თავკაცი მეთ ბასბი ჩადის და ბესტი ისევ გუნდში მიჰყავს. 1963 წლის 14 სექტემბერს, 17 წლის ასაკში ბესტს „მანჩესტერის“ რიგებში დებიუტი აქვს. იმ შეხვედრაში „იუნაიტედმა“ „ოლდ ტრაფორდზე“ „ვესტ ბრომვიჩ ალბიონი“ ანგარიშით 1:0 დამარცხა. პირველ სეზონში ბესტმა 26 ჩატარებულ მატჩში ექვსი გოლი გაიტანა, „მანჩესტერი“ კი ვერცხლის მედლებს დასჯერდა. „წითელ ეშმაკებს“ ოთხი ქულით აჯობა „ლივერპულმა“.

1964 წელს დებიუტი აქვს ჩრდ. ირლანდიის ნაკრებში.

1965 წელს „მანჩესტერთან“ ერთად ინგლისის ჩემპიონის პირველ ტიტულს იგებს.

1966 წელს იმ დროისთვის ევროპის უძლიერეს კლუბად მიჩნეულ „ბენფიკას“ „მანჩესტერი“ ანგარიშით 5:1 უგებს. პირველი ორი გოლი ბესტის ანგარიშზეა. ამ დროს პორტუგალიურ მედიაში ბესტს „ბითლზის“ მეხუთე წევრი შეარქვეს. ბესტმა თავისი ნიჭის წყალობით მოახერხა და ხალხისა და მედიის ფავორიტი გახდა. ამ უკანასკნელის გულის მოგება კი არცთუ ისე ადვილი საქმე იყო. ფეხბურთელის გრძელი თმა მის ექსტრავაგანტულობას კიდევ უფრო უსვამდა ხაზს. ბესტი მოურჯულებელ, თავისუფალი სულის მატარებელ ფეხბურთელთა კატეგორიას მიეკუთვნებოდა, ამიტომაც ბევრი მასთან კომპრომისზე მიდიოდა. ის ერთგვარი მსახიობიც იყო, კარგად იცოდა, რა სურდა პუბლიკას, იცოდა სკანდალის ფასიც, უყვარდა ყურადღების ცენტრში ყოფნა და ამიტომაც იყო ასეთი ხმაურიანი.

1967 წელს ბესტი „მანჩესტერთან“ ერთად ინგლისის ჩემპიონი მეორედ გახდა.

1968 წელს „მანჩესტერი“ პირველი ინგლისური კლუბი ხდება, რომელმაც ჩემპიონთა თასი მოიგო. ამავე წელს ბესტი ინგლისისა და ევროპის საუკეთესო ფეხბურთელად დაასახელეს.

60-იან წლებში ბესტმა ბიზნესმენობასაც მიჰყო ხელი და ქალაქ მანჩესტერში ორი ღამის კლუბი გახსნა. გარდა ამისა, ის ფლობდა რამდენიმე სამოდელო ბუტიკს, თუმცა ბესტს მხარზე სამი მაცდური ეშმაკი აჯდა: აზარტული თამაშები, ქალები და ალოკოჰოლი. „მანჩსტერ იუნაიტედის“ მთავარი მწვრთნელის პოსტიდან მეთ ბასბის წასვლის შემდეგ ბესტი კიდევ უფრო უდისციპლინო გახდა, ხშირად ჰქონდა კონფლიქტი კლუბის ახალ ხელმძღვანელობასთან, რამაც ზეგავლენა მოახდინა „იუნაიტედის“ შედეგზეც. „წითელი ეშმაკები“ სუსტ მეტოქეებთან ხშირად აგებდა, გამარჯვებული სულის მქონე ბესტი კი მარცხს ძნელად ეგუებოდა.

ბესტი „იუნაიტედში“ თამაშობდა იმ პერიოდში, როცა ფეხბურთელებს ნომრებს სათამაშო პოზიციის მიხედვით აძლევდნენ. მარჯვენა ფლანგზე თამაშისას ლეგენდარულ ფეხბურთელს 7-ნომრიანი მაისური ემოსა, მოგვიანებით ის მარცხენა ფლანგზე გაამწესეს, სადაც 11-ნომრიანი ფორმა არგუნეს. იყო პერიოდი, როცა ბესტი 8 და 10-ნომრიანი მაისურებითაც ასპარეზობდა. ერთხელ კი, როცა ბობი ჩარლტონს ტრავმა ჰქონდა, მისი 9-ნომრიანი ფორმა ბესტმა მოირგო. იმ დღეს „მანჩესტერმა“ „შეფილდს უენსდეის“ ანგარიშით 1:0 მოუგო. იმ ერთადერთი გოლის ავტორი კი სწორედ ბესტი გახლდათ.

1970 წელს „ნორთჰემპტონის“ კარში ექვსი გოლი გაიტანა.

1971 წელს ჩრდ. ირლანდიის ნაკრების რიგებში კვიპროსს სამ გოლს უტანს და ნაკრებიდან მიდის, რადგან მას მოკვლით ემუქრებიან.

1972 წლის 26 მაისს ბესტი კარიერის დასრულების შესახებ განცხადებას აკეთებს.

1973 წელს ბრუნდება „მანჩესტერ იუნაიტედის“ რიგებში და ორ თვეში მწვრთნელთან კონფლიქტის გამო გუნდიდან კვლავ მიდის. საბოლოოდ, ბესტმა „წითელი ეშმაკების“ რიგებში ჩატარებულ 470 მატჩში 179 გოლი გაიტანა.

1975 წელს თამაშს იწყებს „სტოკპორტში“, საიდანაც „ფულემში“ გადადის.

1978 წელს კარიერას ამერიკაში აგრძელებს, მაგრამ „ფულემი“ ფიფაში ჩივის და აცხადებს, რომ ბესტმა კლუბი დაუკითხავად დატოვა. ფიფა ბესტს მსოფლიო მასშტაბით დისკვალიფიკაციას აძლევს და ნებისმიერ დონეზე თამაშს უკრძალავს.

1979 წელს ფიფასგან თამაშის ნებართვას იღებს და შოტლანდიურ „ჰიბერნიანში“ გადადის.

1980 წელს კარიერას ისევ ამერიკულ ლიგაში აგრძელებს.

1984 წელს ნასვამ მდგომარეობაში მანქანის მართვის გამო აპატიმრებენ. ბესტი ფეხბურთს არც ციხეში ყოფნის დროს ივიწყებდა და რამდენჯერმე პატიმრების გუნდის შემადგენლობაშიც კი ითამაშა.

1985 წელს კარიერას საბოლოოდ ასრულებს. საერთოდ, სათქმელია, რომ ბესტმა თავისი შესაძლებლობები სრულად მაინც ვერ აჩვენა და პირველ რიგში, ეს თავისივე ბრალია. ჩრდილოირლანდიელი ფეხბურთელი ცხოვრობდა საკუთარ ნებაზე და არა ისე, როგორც ნამდვილი სპორტსმენი.

1990 წელს ერთ-ერთ შოუზე, რომელიც პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა, მთვრალი მივიდა და საყოველთაო კრიტიკის ქარცეცხლში მოექცა.

1996 წელს სურვილი აქვს, ირლანდიის ნაკრები გაწვრთნას, მაგრამ უარს ეუბნებიან.

1998 წელს ბრიტანულ ტელევიზიაში მუშაობას ფეხბურთის ექსპერტის რანგში იწყებს.

2001 წელს გადაჭარბებული ალკოჰოლის მიღებისგან თითქმის დაშლილ ღვიძლს ურთულესი ოპერაციის შედეგად იცვლის.

2003 წელს სასტუმროში ატეხილი ჩხუბის გამო ისევ აპატიმრებენ.

2004 წელს მართვის მოწმობას ორი წლით ართმევენ – ბესტი საჭეს ისევ ნასვამი მართავდა.

2005 წლის 1 ოქტომბერს საავადმყოფოში გრიპის ვირუსით წვება.

2005 წლის 15 ნოემბერს ექიმები აცხადებენ, რომ ბესტი უმძიმესი ავადმყოფია და მისი გადარჩენა თითქმის შეუძლებელია. 20 ნოემბერს ბრიტანულმა გაზეთმა News Of The World–მა საავადმყოფოში მოთავსებული ბესტის სურათი მისივე თხოვნით გამოაქვეყნა. გაზეთმა ალკოჰოლიკებისთვის ლეგენდარული ბრიტანელის ბოლო რჩევა მსხვილი შრიფტით დაწერა: „ნუ მოკვდებით ისე, როგორც მე“.

2005 წლის 25 ნოემბერს ბესტის გარდაცვალების შესახებ ოფიციალურ განცხადებას მისი მკურნალი ექიმი აკეთებს.

2005 წლის 3 დეკემბერის წვიმიან დღეს, ბელფასტში ჯორჯ ბესტი დაასაფლავეს. უკანასკნელ გზაზე იგი 32 ათასმა ადამიანმა გააცილა და ერთი ამდენი უსაფრთხოების ზომების გათვალისწინებით უბრალოდ არ დაუშვეს.

2006 წლის 22 მაისს, როცა ბესტს 60 წელი უნდა შესრულებოდა, ბელფასტის აეროპორტს ამ ლეგენდარული ფეხბურთელის სახელი მიანიჭეს.

ქართველ ფეხბურთელთაგან ბესტის წინააღმდეგ მსოფლიო პირველობაზე რევაზ ძოძუაშვილს უთამაშია. ძოძუაშვილმა საქართველოში ლეგენდარული ფეხბურთელის ორი მაისური ჩამოიტანა. ერთი მათგანი თბილისის მუზეუმს უსახსოვრა, მეორე კი – ქუთაისისას. როგორც შემდეგ გახდა ცნობილი, თბილისის მუზეუმში არსებული ბესტის ფორმა 50 ათას ფუნტ სტერლინგად გაიყიდა და მისი კვალი დაიკარგა. მეორე ფორმა კი ახლაც ქუთაისის სპორტის მუზეუმში ინახება. ბევრია მისი ყიდვის მსურველი, მაგრამ ვინღა გაყიდის მსოფლიო ფეხბურთის ლეგენდის მაისურს?!

 

ბექა დოგრაშვილი
ჟურნალი Fanebi.com

„არსენალმა“ ძეგლი ბერგკამპსაც დაუდგა

ლონდონის „არსენალის“ სტადიონ „ემირეითსზე“ მორიგი ძეგლი გაიხსნა. ამჯერად პატივი კლუბის ლეგენდარულ თავდამსხმელ დენის ბერგკამპს დასდეს. ჰოლანდიელი ფეხბურთელის სკულპტურას ადგილი ტიერი ანრის, ტონი ადამსისა და ჰერბერტ ჩეპმენის ძეგლებს შორის მიუჩინეს.

დენის ბერგკამპმა „არსენალში“ 11 წელიწადი გაატარა. ჰოლანიელი ფეხბურთელი „მეთოფეთა“ ღირსებას 1995-2006 წლებში იცავდა. ამხნის განმავლობაში ჩაატარა 423 მატჩი და გაიტანა 120 გოლი.

ბექა დოგრაშვილი

მამები და შვილები – კრუიფები

მამა – იოჰან კრუიფი        შვილი – ორდი კრუიფი

ფეხბურთის გენიოს შვილთა შორის ჟორდი ალბათ, ყველაზე ცნობილი და ყველაზე წარმატებული მოთამაშეა. სხვათა შორის, იოჰან კრუიფმა შვილს ჟორდი კატალონიის მფარველის პატივსაცემად დაარქვა.

“ბარსელონას” აღზრდილს, რომელსაც პირველ გუნდში გადანაცვლებას უწინასწარმეტყველებდნენ, მამასთან შედარება არასდროს მოსწონდა:

“მე არ ვარ მეორე იოჰანი, მე პირველი ჟორდი ვარ. იმავე დონეზე თამაში მმართებს, როგორი მაჩვენებელიც მამას ჰქონდა. მისი სახელი ჩემთვის დიდი პრობლემაა”.

თავის მხრივ, იოჰან კრუიფს, რომელიც “ბარსას” მწვრთნელად მუშაობდა, პროტექციონიზმში დასდეს ბრალი. თუ უფრო დავაკონკრეტებთ, კლუბის მაშინდელმა პრეზიდენტმა ხოსე-ლუის ნუნიესმა აღნიშნა, რომ კრუიფი-უფროსი ცდილობს, ძირითად შემადგენლობაში მოახვედროს შვილი, რომლის თამაშიც არ შეეფერება “ბარსელონას” დონეს. ლეგენდარული ჰოლანდიელი ფეხბურთელი ნუნიესის მხრიდან აღნიშნული ცილისწამებისთვის სასამართლოში ჩივილსაც აპირებდა, თუმცა შემდეგ გადაიფიქრა.

საბოლოო ჯამში, კრუიფები “ბარსელონას” თბილად დაშორდნენ: 1995/96 წლების სეზონის დასრულების შემდეგ მამა კლუბის მთავარი მწვრთნელის პოსტიდან გაათავისუფლეს, შვილმა კი, რომელმაც კატალონიური გრანდის რიგებში 4 წელიწადში 54 მატჩი ჩაატარა, ინგლისს მიაშურა. 22-წლის შემტევი ნახევარმცველი 1996 წლის ევროპის ჩემპიონატზე ჰოლანდიის ნაკრების განაცხადში შეიყვანეს. შემდეგ იყო “მანჩესტერ იუნაიტედი”, სადაც კრუიფი ჯამაგირის სახით სეზონში 1,4 მილიონ ფუნტს იღებდა. მიუხედავად მაღალი ხელფასისა, “ოლდ ტრაფორდზე” ჟორდის საქმეები კარგად არ წაუვიდა – 4 წელიწადში მხოლოდ 46 მატჩი ჩაატარა, ფეხბურთელი ტრავმებმა გააწამა.

ალბათ, კრუიფი-უმცროსმა კარიერის ყველაზე წარმატებული პერიოდი ესპანურ “ალავესში” გაატარა. გუნდთან ერთად 2001 წელს უეფას თასის ფინალამდე გააღწია, თუმცა დამატებით ტაიმში “ლივერპულთან” ანგარიშით 4:5 დამარცხდა. ამის შემდეგ იყო “ესპანიოლი”, დონეცკის “მეტალურგი” და კატალონიის ნაკრები.

36-წლის ჟორდიმ ფეხბურთელის კარიერა 2010 წელს მალტურ “ლა-ვალენტეში” დაასრულა, სადაც მოთამაშე-მწვრთნელის ფუნქციას ითავსებდა. ახლა ის თელ-ავივის “მაქაბის” სპორტული დირექტორია. გარდა ამისა, ჟორდიმ ხელი ბიზნესაც მიჰყო, უშვებს ტანსაცმლის მოდელს, რომელსაც ამშვენებს წარწერა – “კრუიფი”.

ბექა დოგრაშვილი

მამები და შვილები – მარადონები

მამა – დიეგო არმანდო მარადონა          შვილი – დიეგო არმანდო მარადონა სინაგრა

დიეგო მარადონა არასდროს აღიარებდა არაკანონიერ შვილს, რომელიც 1986 წელს ნეაპოლელი კრისტინა სინაგრასგან შეეძინა. თავდაპირველად, არგენტინელი ფეხბურთელი მამობის დადგენის პროცესში დე ენ ემ-ის ანალიზის ჩატარებაზე უარს აცხადებდა, რის შემდეგაც იტალიურმა სასამართლომ ბავშვს მამის გვარის ტარების უფლება მისცა. გარდა ამისა, მარადონას ყოველთვიურად დაეკისრა ალიმენტის გადახდა.

2003 წლის მაისში, როცა მარადონა იტალიის ქალაქ ფიოჯიში გოლფს თამაშობდა, მასთან მარადონა-უმცროსი მივიდა. არგენტინელი მინი-ავტომობილში ჩაჯდა და იქაურობის დატოვება დააპირა, მაგრამ შემდეგ გადაიფიქრა და დაახლოებით 40 წუთის განმავლობაში შვილთან ისაუბრა. თვითმხილველები ამბობენ, რომ გამომშვიდობებისას მარადონა ბიჭს გადაეხვია და გადაკოცნა კიდეც, თუმცა ვერც ამ და ვერც მომდევნო შეხვედრებმა ფეხბურთის ღმერთზე გავლენა ვერ მოახდინა. 2005 წლის ოქტომბრის თვეში მარადონამ სატელევიზიო ეთერში განაცხადა:

“თანხმობა არ ნიშნავს მიღებას. ორი ქალიშვილი მყავს, რომლებიც სიყვარულის ნაყოფია. მათ დალმა და ჯანინა ჰქვიათ. წარსულში დაშვებულ შეცდომებს თანხობრივად ვანაზღაურებ. სასამართლომ იძულებული გამხადა, მას ფული გადავუხადო (1998 წელს მარადონას სინაგრას მიმართ 221 ათასი დოლარის ვალი დაუგროვდა, რის შემდეგაც ქალბატონმა სასამართლოს მიმართა. – ავტ.), მაგრამ ის ვერ მაიძულებს, რომ ბავშვი შევიყვარო”.

დიეგო მარადონა სინაგრა მამის კვალს გაჰყვა და პროფესიონალი ფეხბურთელი გახდა, თუმცა პლაჟის ფეხბურთში. 2008 წელს იტალიის ნაკრების შემადგენლობაში ის მსოფლიოს ვიცე ჩემპიონიც გახდა. მიუხედავად ამისა, 27 წლის მოთამაშე არ კარგავს იმედს, რომ მწვანე მოედანზეც შეძლებს თავის წარმოჩენას.

ბექა დოგრაშვილი

მამები და შვილები – პელე

Fanebi.Ge დღეიდან სერიებად გიამბობთ ფეხბურთის ისტორიაში სამი გამორჩეული ფეხბურთელის შვილებზე. ინტერესმოკლებული არ უნდა იყოს იმის თხრობა, თუ რა გზას დაადგნენ ლეგენდარული მოთამაშეების გვარის გამგრძელებლები.

რამდენიმე დღეში ლეგენდარული ბრაზილიელი ფეხბურთელი პელე საქართველოს ეწვევა. სწორედ მის შვილზე გიამბობთ დღეს.

“ფეხბურთის მეფის” შვილიც თამაშობდა “სანტოსში”, მაგრამ, მამისგან განსხვავებით, ედინიომ გოლკიპერის ამპლუა აირჩია. სხვათა შორის, რამდენჯერმე პელესაც მოუწია კარში ჩადგომა და ამ ამოცანას თავი კარგადაც გაართვა. ედინიო პირველ ხუთ წელიწადში სან-პაულოს შტატის ჩემპიონი გახდა და კონმებოლის თასიც მოიგო. ამის მიუხედავად, სერიოზული კარიერა ვერ აიწყო და თავი უმეტესწილად სკანდალური შემთხვევებით დაგვამახსოვრა.

1999 წელს ედინიო ადამიანის მკვლელობაში დამნაშავედ სცნეს და ექვსწლიანი სასჯელი მიუსაჯეს. ინციდენტი მოხდა მაშინ, როცა ფეხბურთელი სანტოსის ქუჩის ავტორბოლაში მონაწილეობდა. ედინიო ავტომობილით მოტოციკლს შეეჯახა, რომლის მძღოლიც ადგილზევე დაიღუპა. მოგვიანებით ეს მოქმედება შეფასდა, როგორც განუზრახავად ჩადენილი მკვლელობა, 2005 წლის ივლისის თვეში ედინიოს სასჯელი მოუხსნეს და რეაბილიტირებულ იქნა.

2007 წელს, როცა ედინიოს საფეხბურთო კარიერა უკვე დასრულებული ჰქონდა (ბუცები ლურსმანზე 29-წლის ასაკში მძიმე ტრავმის მიღების შემდეგ ჩამოკიდა – მყესები გაიწყვიტა), სან-პაულოში ნარკოტიკების მოხმარების გამო დააპატიმრეს.

“ჩემი ისტორია ახალგაზრდა მოთამაშეებისთვის მაგალითი უნდა იყოს, რათა ამ გზას არ გაჰყვნენ”, – აღნიშნა ყოფილმა მეკარემ, რომელმაც ისიც დაამატა, რომ მარიხუანას მოხმარება კარიერის დასრულების შემდეგ გამოწვეული დეპრესიის გამო დაიწყო.

ბრაზილიის უმაღლესი სასამართლოს ტრიბუნალმა ედინიო წინასწარი დასკვნით გაათავისუფლა, პელემ კი პირადად წაიყვანა ის ნარკომანთა კლინიკაში.

ახლა ედსონ შოლბი ნასიმენტუ 43 წლის გახლავთ და “სანტოსში” მწვრთნელად მუშაობს.

ბექა დოგრაშვილი

თბილისში პელეს წარმომადგენელი ჩამოვიდა

თბილისში ლეგენდარული ბრაზილიელი ფეხბურთელის პელეს წარმომადგენელი და ფიფას აგენტი პედრო კაბრაალ და სილვა ჟუნიორი ჩამოვიდა. ის რიო-დე-ჟანეიროდან საქართველოში პელეს ვიზიტის დეტალების შესათანხმებლად ჩამოფრინდა. ედსონ არანტეს დუ ნასიმენტუ 26 ოქტომბრიდან 2 ნოემბრამდე თბილისსა და ქუთაისში გასამართ საქველმოქმედო ახალგაზრდულ ტურნირს დაესწრება, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებენ ქართველი, არგენტინელი, ბრაზილიელი და ურუგვაელი ფეხბურთელები.

„მე საქართველოში ბრაზილიელ ფეხბურთელ პელეს ვიზიტთან დაკავშირებით ვიმყოფები. ქართულ მხარესთან რამდენიმე კონკრეტული დეტალია შესათანხმებელი. თავად პელეს დიდი სურვილი აქვს, ეწვიოს საქართველოს და დაესწროს ტურნირს, რომელიც მსოფლიო ფეხბურთის 150 და ქართული ფეხბურთის 110 წლის იუბილეს მიეძღვნება. მასთან ყველაფერი შეთანხმებულია და ახლა მხოლოდ რამდენიმე საკითხიღა დარჩა დასაზუსტებელი“, – განაცხადა პელეს წარმომადგენელმა.